گروه اقتصادی – میلکان – عبدالله مرادی
منطقه آزاد تجاری یکی از آرمان های اقتصادی هر استانی است. قصرشیرین نیز به عنوان یکی از شهرستانهای مرزی استان کرمانشاه پس از کش و قوس های فراوان و قبول و ردهای متعدد میان دولت و مجلس و شورای نگهبان پس از گذشت ۳سال از این تصمیم و رفع ایرادات شورای نگهبان به بالاخره به عنوان منطقه آزاد تجاری به تصویب مجلس رسید. حالا که منتظر ابلاغ رسمی و نهایی آن توسط دولت هستیم گروه رسانه ای میلکان سعی دارد به صورت مستمر به موضوع منطقه آزاد قصرشیرین از زوایای مختلف بپردازد و جوانب مختلف این اتفاق را مورد بررسی قرار دهد. اولین گفتوگوی ما در این خصوص با دکتر فرشید نمامیان از اساتید اقتصاد دانشگاه آزاد کرمانشاه انجام گرفت.
منطقه آزاد قصرشیرین جهش اقتصادی برای استان خواهد داشت
دکتر فرشید نمامیان یکی از اتفاقات بسیار مهم برای استانهای کمتر برخوردار مثل کرمانشاه را جدا دیدن قوانین برای این مناطق عنوان کردو گفت: این اتفاق نقطه عطفی در حوزه اقتصاد و جهش اقتصادی برای این استانها خواهد بود.
این استاد اقتصاد دانشگاه افزود: یکی از اصول که به توسعه متوازن کمک می کند این است که در استان کرمانشاه همه قوانین بازدارنده و سلبی را با استانهای برخوردار و توانمند به یک شکل پیاده نکنیم. مطمئنا اگر قوانین اخذ مالیات و عوارض دولتی استان های برخوردار و غیر برخوردار مانند هم باشد هیچگاه به هم نخواهند رسید و این فاصله روز به روز بیشتر نیز خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه اجرای قوانین منطقهای باعث توسعه یافتگی متوازن در کشور می شود تصریح کرد:برای توسعه منطقهای باید قوانین را منطقهای اجرا کنیم. یکی از یارانه هایی که دولت می تواند به صورت یکسان در اختیار همه اقشار جامعه قرار بدهد همین است که در قالب و ابزار مکانیسمی به نام منطقه آزاد تجاری به استانها اعطا کرده است. این اتفاق بسیار مهمی است. دولت برای کرمانشاه این مزیت را قائل شده است و باعث رونق منطقه و همان نقطه تجاری خواهد شد.
دکتر نمامیان با تاکید بر اینکه منطقه آزاد قصرشیرین رشد خیلی خوبی در ثروت منطقه خواهد داشت عنوان کرد: مزیتهای منطقه آزاد تجاری بلند مدت و کمک کننده باعث جذب سرمایه گذار و افزایش رفاه منطقه خواهد شد.
وی یکی از نیازهای این برهه زمانی برای جامعه را افزایش امید دانست و خاطرنشان ساخت: تصویب منطقه آزاد تجاری قصرشیرین هم رونق کسب و کار را ایجاد خواهد کرد و هم امید را در جامعه افزایش میدهد. یکی از مهمترین مولفه هایی که در اقتصاد دنیا برای تولید نیاز است امیدوار بودن به ساختار اقتصادی کشور است.
دولت نباید امتیاز خاصی به برخی افراد بدهد
این استاد دانشگاه در پاسخ به دغدغه خبرنگار میلکان در خصوص اینکه چه کار کنیم که دچار چالش های دیگر منطقه آزاد نشویم گفت: دغدغه شما کاملا به جاست اما خود ایجاد منطقه آزاد تجاری نقطه قوت و مزیت است. اگر بخواهیم خوب کار کنیم و چالشهای دیگر مناطق را نداشته باشیم قبل از عملیاتی شدن و ابلاغ رسمی به استان، برگزاری یک جلسه هم اندیشی با مدیران و کارگزاران مناطق آزاد کشور در کرمانشاه ضروری است. در این نشست از افراد خبره و صاحب نظر در مناطق آزاد تجاری و حتی تجار و کسبه آن دعوت شود تا ضمن معرفی پتانسیلهای استان از تجربیات آنها برای بهتر شدن منطقه آزاد استفاده کنیم.
وی برگزاری تورهای تجاری به مناطق آزاد را نیز راهکاری برای آشنایی بیشتر مردم با فعالیت کسب و کار و تجارت در این مناطق عنوان کرد و افزود: باید تلاش کنیم به مردم دانش کسب موفقیت را انتقال بدهیم تا مردم به موفق شدن علاقهمند شوند. دنبال فروش امتیاز به مردم و یا مردم به افراد خاص نباشند. اگر امتیاز فروشی صورت بگیرد همان مدل خام فروشی امکانات تکرار خواهد شد. دولت نباید امتیاز و رانت خاصی را به افراد بدهد و همین افراد امتیاز را به مردم واگذار کنند.
نمامیان گفت: باید شرایطی فراهم شود که همین افراد منطقه توانایی کسب و کار و مشارکت در فعالیت های اقتصادی با تجار و بازرگانان را داشته باشند.
تاکید بر بومی گرای مانع رونق و توسعه است
وی تاکید کرد: رونق تجاری زمانی به وجود میآید که ما تفکر بومی گرایی را از بین ببریم. اینکه ما باید فقط از تجار و بومی حمایت کنیم خطاست. ما باید به صورت یک جامعه متشکل و بزرگ ایرانی جامعه را ببینیم. اجازه بدهیم تجار موفق بزرگ کشور در منطقه آزاد تجاری قصرشیرین فعالیت کنند تا فعالیت آنها باعث جسور شدن تجار ما بشود. باعث انتقال تجربه می شود. هر جایی که کسب و کار و بومی داشته باشد رونق اقتصادی آن کم است. اگر رونقی در کیش، تهران و دبی میبینیم به خاطر غیر بومی بودن آن است که باعث میشود افراد بومی و سایرین به این مهارت برسند.
به پیشنهاد دکتر نامیان در کلاس دانشجویان دکترای بازاریابی دانشگاه آزاد حضور پیدا کردیم تا موضوع را با دانشجویان این استاد مطرح و نظرات آنها را بشنویم که در ادامه میآید:
بازار مسکن و ماشین اولین واکنش را در مناطق آزاد نشان میدهند
افشین آقاپور دانشجویی آبادانی ایجاد زیرساخت اولین لازمه منطقه آزاد دانست وگفت: هر منطقه ای که منطقه آزاد تجاری شده است اولین جاذبه آن بازار مسکن و ماشین بوده و این دو بخش بلافاصله واکنش نشان داده است و مردم را درگیر کرده است.این دانشجوی دکترای مدیریت بازاریابی عدم وجود زیرساخت را علت نرسیدن مردم به درآمد های مورد انتظار شان دانست و افزود: در گام اول مردم از این اتفاق خوشحالند اما درآمد مردم که باید افزایش پیدا کند افزایش پیدا نمیکند و عملا مشکلات آنها است که افزایش پیدا کرده است.
وی خطوط ارتباطی جادهای و هوایی و زیرساخت های این بخش را از زیر ساخت های ضروری منطقه آزاد عنوان کرد و یادآور شد: یک منطقه آزاد باید تمام کشش ها برای جذب سرمایه گذاران را داشته باشد.
رشد نامتوازن اقتصادی پاشنه آشیل مناطق آزد
حسین یوسفی دانشجویی همدانی پاشنه آشیل مناطق آزاد را عدم رشد همگانی اقتصاد دانست و گفت: رشد اقتصادی که در این مناطق صورت میگیرد برای همه مردم اتفاق نمیافتد. معمولا رشد اقتصادی و افزایش ثروت برای افرادی اتفاق میافتد که صاحب کسب و کار و سرمایه هستند. قشر عظیمی که کارگر هستند با حقوق مصوب اداره کار دستمزد می گیرند هیچ تغییری برایشان اتفاق نمیافتد.
وی تاکید کرد: این در حالی است که وقتی جایی منطقه آزاد میشود هزینههای آنها شدیداً بالا می رود هزینه اجاره ، حمل و نقل، خورد و خوراک و … افزایش پیدا می کند اما همچنان کارگرساده همان درآمد قبلی را دارد. سرمایه داران و صاحبان کسب و کار از رشد درآمد و سرمایه خود سهمی برای کارگران در نظر نمی گیرند. این موضوع نیازمند راهکاری عملیاتی است چون در تمام مناطق آزاد کشور اتفاق افتاده و باعث شده است اقشار ضعیف مناطق آزاد را ترک و مجبور به مهاجرت شوند.
شکاف طبقاتی ایجاد شده آسیبهای اجتماعی را بدنبال خواهد داشت
علیمحمد پارسامهر از ایلام یکی دیگر از دانشجویان دکترای مدیریت بازاریابی بود که به مطالعه خود بر روی منطقه آزاد اروند اشاره و تصریح کرد : در بخش هایی که مدیریت به صورت کلان برای استان وارد شده است موجب برکت است. در تمام استان خوزستان تردد ماشین های اروندی مجاز است و این یک مزیت برای استان شده است.وی اظهارداشت: گردشگری تجاری و خرید یکی دیگر از مزایای مناطق آزاد است که باید در منطقه آزاد ایجاد شود.
این دانشجوی اقتصاد ایجاد شکاف طبقاتی را موجب افزایش معضلات اجتماعی در این مناطق برشمرد و گفت: کسانی بهره بیشتری از این موقعیت میبرند و درآمد بالاتری کسب می کنند، فاصله طبقاتی زیادی ایجاد میشود. خانواده های کارگری و کارمندی خواسته هایشان بالا میرود و عدم کفایت درآمد سرپرستان خانوارها برای برآوردن این خواستهها آسیبهای اجتماعی جدی را به دنبال خواهد داشت. پارسامهر منطقه آزاد را یک فرصت آسان برای رسیدن به بازارهای جهانی برشمرد و خاطرنشان ساخت: کسب و کارهای کوچک می توانند به راحتی به این بازار ها دسترسی پیدا کنند و امکان صادرات برای آنها فراهم شود.
در مورد منطقه آزاد پیش زمینه ذهنی برای مردم ایجاد شود
محمدعلی رسولی زاده دانشجوی اردبیلی دانشگاه آزاد کرمانشاه نیز بر افزایش قیمت ها و امکان صادرات تاکید کرد و گفت: بهترین کاری که میتوان در این مناطق اتفاق بیفتد جذب سرمایه گذار خارجی برای منطقه است.
محمدرضا دورانی از تهران دیگر دانشجوی دکترای بازار با خاطرهای از سفر به خرمشهر و آبادان در بحث شرکت کرد و اظهار داشت: در این منطقه ساختمان بزرگی به نام منطقه آزاد احداث شده بود ولی مردم بسیار گله مند بودند که چرا هیچ پیش زمینه ذهنی ندارند که قرار است چه اتفاقی در این منطقه بیفتد.
وی افزود : مدینه فاضله ای ترسیم می شود اما این فرصت باعث ایجاد رانت برای قشر خاصی خواهد شد.
الهام کریمی زاده از کارشناسان اداره جهاد کشاورزی استان کرمانشاه دیگر دانشجوی دکترای مدیریت بازاریابی بود که از عدم توانایی کشاورزان برای ارائه محصولات شان به بازارهای جهانی گلهمند بود و گفت: خیلی از تولیدکنندگان بخش روستایی توانایی بسته بندی و فراوری محصولات شان را که قابلیت صادرات دارد را ندارند. محصولات را به صورت فله و خام میفروشند.
وی تصریح کرد: برای این قشر از جامعه با کمک دولت میتواند فرایند توانمند سازی برای فرآوری، بسته بندی، برندسازی و اخذ استانداردها اتفاق بیفتد. این افراد چون در روستاها هستند تسهیلات و دانش به آنها تزریق نمی شود و عدهای محصولات آنها را به صورت خام میخرند و سود چندانی برای آنها ندارد.
مریم نظری منتظر دانشجوی تهرانی که تجربه فعالیت در شرکت خارجی را داشته است که در منطقه آزاد قشم کارخانه دارد، در این خصوص گفت: اگر قرار است سرمایه گذاری در این منطقه صورت بگیرد و از نیروی بومی منطقه استفاده شود باید آموزشهای لازم به آنها داده شود.
منطقه آزاد نیازمند توجه ویژه به صنعت هتلینگ است
محمد حسین رحمتی دانشجوی اصفهانی دانشگاه آزاد کرمانشاه یکی دیگر از مسائل مهم برای منطقه آزاد را صنعت هتلداری دانست و یادآور شد: ابتدای امر باید وضعیت موجود بررسی شود تا ببینیم با استفاد از استانداردها ونیازهای منطقه آزاد چقدر فاصله داریم. وی یکی دیگر از مباحث مورد توجه را مسائل فرهنگی دانست و گفت: به واسطه منطقه آزاد شدن بده بستان های فرهنگی افزایش پیدا می کند و ممکن است اصالت فرهنگی منطقه تحت تاثیر قرار بگیرد.در این خصوص باید تدابیر لازم دیده شود. این فرصت برای کسب و کار هایی مانند صنایع دستی که در مرحله حذف و فراموشی است ایجاد می شود که احیا شوند.
روح الله محمدی کارمند همدانی ایران خودرو نیز این اتفاق را نقطه عطفی برای استان کرمانشاه دانست و گفت: با توجه به مرز مشترک این استان با کشور عراق می تواند در این منطقه آزاد یک تحول ایجاد شود.
با توجه به وجود سایت تولیدی ایران خودرو در کرمانشاه می توان این فرصت را برای قطعه سازان در زمینه تولید و حتی صادرات ایجاد کرد.
سید رضا موسوی دیگر دانشجوی کرمانشاهی این کلاس بیان داشت: باید بررسی صورت بگیرد تا ببینیم چه میزان صادرات انجام شده از مرزهای کرمانشاه محصولات تولیدی استان است. وجود مزیت منطقه آزاد تجاری می تواند فرصتی باشد تا صنایع بنگاههای کوچک اقدام به تولید کالاهای صادراتی کنند و موجب رونق کسب و کار در منطقه شوند.