در سرزمین کهن کرمانشاه، آیین‌های محرم هر ساله صحنه‌ای باشکوه از تلفیق معارف ناب عاشورایی با سنت‌های دیرین بومی را به نمایش می‌گذارند.
به‌گزارش میلکان، عزیزمصطفایی کارشناس میراث ناملموس استان کرمانشاه در خصوص آیین‌های عاشورایی استان، بیان کرد: این آیین‌های پرشکوه که بسیاری از آنها ریشه در سده‌های گذشته دارند، امروز به عنوان میراثی زنده و پویا، هویت فرهنگی این دیار را شکل می‌دهند.
کارشناس میراث ناملموس اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه، افزود: در این میان، آیین چمری با نواهای حماسی‌اش که از سورنا، طبل و دهل برمی‌خیزد، در مناطق لک‌نشین و کلهر نشین استان حال و هوایی ویژه به سوگواری‌های محرم می‌بخشد.
او تصریح کرد: اشعار ترکیبی کردی- فارسی- عربی که در این مراسم خوانده می‌شود، گواهی است بر پیوند عمیق فرهنگ بومی با معارف عاشورا.
مصطفایی بیان کرد: در کنار چمری، تعزیه‌خوانی روستاهای فش و کرم‌بست با زبان محلی و شیوه‌ای کاملاً بومی اجرا می‌شود. حضور پررنگ بانوان در این مراسم، آن را به آیینی منحصربه‌فرد تبدیل کرده است.
او گفت: در قلب شهر کرمانشاه نیز تکیه معاون‌الملک با معماری چشمگیر دوره قاجارش، میزبان مراسم ظهر عاشوراست که نواهای خاص کرمانشاهی فضایی به یادماندنی خلق می‌کند.
کارشناس میراث ناملموس استان کرمانشاه اظهار کرد: در میان آیین‌های درخواست ثبت ملی، نوحه “شیرین شمامه نوبرم” با ملودی منحصربه‌فرد و گویش اصیل کرمانشاهی، و تعزیه کندوله که واقعه عاشورا را با دیالوگ‌های منظوم محلی به تصویر می‌کشد، جایگاه ویژه‌ای دارند.
او تصریح کرد: اما شاید یکی از شنیدنی‌ترین این آیین‌ها، رسم حلیم‌پزان کنگرشاه در روستایی به همین نام از توابع اسلام‌آباد سفلی باشد. این آیین که سابقه‌اش به دوره قاجار بازمی‌گردد، از شب عاشورا تا صبح با پخت حلیم در دیگ‌های بزرگ و توزیع آن به عنوان نذری ادامه می‌یابد و نمادی زیبا از همبستگی اجتماعی و مشارکت مردمی است.
مصطفایی گفت: با این همه، این گنجینه‌های فرهنگی با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. ورود ابزارهای موسیقی غیربومی و تقلید از فرم‌های رسانه‌ای ممکن است به تدریج اصالت این آیین‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. برای صیانت از این میراث ارزشمند، تشکیل کارگروه‌های تخصصی با مشارکت پیشکسوتان محلی، مستندسازی جامع و برگزاری جشنواره‌های دوره‌ای پیشنهاد می‌شود. همچنین ایجاد کارگاه‌های آموزشی می‌تواند در انتقال این دانش به نسل جوان مؤثر باشد.
کارشناس میراث ناملموس استان کرمانشاه گفت: آیین‌های محرم در کرمانشاه، آینه تمام‌نمای فرهنگ غنی این دیار هستند. این مراسم که در طول سده‌ها شکل گرفته و صیقل یافته‌اند، نه تنها بیانگر ایمان مردم این سرزمین، بلکه نشانه‌ای از پیوند ناگسستنی آنها با فرهنگ و تاریخشان است.
مصطفایی در خاتمه تاکید کرد: حفظ این گنجینه‌های معنوی نیازمند همت عمومی و برنامه‌ریزی دقیق است تا بتوانند همچون گذشته، پیام‌آور وحدت و امید برای تمامی اقوام این سرزمین پهناور باقی بمانند.
