کرمانشاه کمبود بارش در سال زراعی جاری مشهود است و پیش‌بینی‌های هواشناسی هم حکایت از استمرار خشکسالی‌ها دارند و این مسئله اهمیت مدیریت منابع آبی برای مقابله با بحران خشکسالی را بیشتر می‌کند. از آنجایی که بیشترین مصرف آب به بخش کشاورزی مربوط می‌شود باید به سمت مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برویم، اما چگونه؟
به گزارش میلکان آنلاین به نقل از ایسنا؛دکتر عبدالحمید پاپ‌زن عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه در گفت و گو با ایسنا، در پاسخ به این پرسش دو راهکار مهم برای مدیریت بهتر مصرف آب در بخش کشاورزی ارائه کرد.
پاپ‌زن اولین راهکار را جهت‌گیری به سمت روشهای نوین آبیاری با بهره‌وری بالای آب عنوان کرد و افزود: وقت آن رسیده که برای مدیریت منابع آبی به سمت تغییر شیوه آبیاری در بخش کشاورزی برویم. شاید بر اساس کم آبی های حادث شده در گذشته بوده که کشاورزان از روش های آبیاری غرقابی فاصله گرفته و به سمت روش آبیاری نشتی رفته و بعد از آن روشهای آبیاری تحت فشار بارانی و قطره ای در کشاورزی رایج شده است.
دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه با بیان اینکه با روشهای فعلی میزان استفاده و هدررفت آب در بخش کشاورزی تغییر زیادی نمی کند، گفت: هم اکنون در کشور خیلی کم از سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می شود و بیشتر اراضی کشور از نوع آبیاری تحت فشار بارانی است که این آبیاری خصوصا در مواردی که دمای هوا بالاتر باشد، دارای هدررفت زیادی است.
پاپ زن تاکید کرد: استفاده از روش آبیاری بارانی در غرب کشور خیلی کارایی ندارد، چون از خرداد به بعد تابش خورشید در این منطقه و در استان هایی مثل کرمانشاه، کردستان و ایلام تندتر شده و همین موضوع باعث می شود بخش زیادی از آب بخار شود، لذا اگر مسئولینی داشته باشیم که نسبت به مصرف آب در بخش کشاورزی حساس باشند باید جلوی این نوع آبیاری را گرفته و تبدیل به آبیاری قطره‌ای کنند که مشکل تبخیر آب در دمای بالا را ندارد. البته اگر آبیاری قطره ای را زیرخاک ببرند، میزان هدرفت آب کمتر هم خواهد شد.
وی در ادامه با بیان اینکه هم اکنون راندمان آبیاری در کشور زیر ۳۰ درصد است، گفت: این یعنی ما ۷۰ درصد آب را در بخش کشاورزی از دست می دهیم، لذا برای افزایش راندمان آبیاری باید استراتژی را عوض کنیم، هرچند کمتر می‌بینیم دولت در این حوزه سرمایه گذاری کند.
وی با بیان اینکه تغییر روشهای آبیاری در کشور خیلی جای کار دارد، گفت: برخی از کشورها آنقدر روی مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی کار کرده اند که امروز در روش آبیاری قطره‌ای زیرزمینی هم موفق به ذخیره ۶۰ درصدی آب شده اند.
راهکار دومی که از نظر دکتر پاپ‌زن می تواند نقش مهمی در مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی داشته باشد، تغییر الگوی کشت است.
پاپ‌زن با بیان اینکه تغییر الگوی کشت در شرایط خشکسالی و بحران آب یک ضرورت است، گفت: باید به سمت کشت گیاهانی برویم که به صورت ذاتی یا اصلاحی نیاز آبی کمتری دارند. البته منظور از روش های اصلاحی به هیچ عنوان محصولات تراریخته نیست، بلکه منظور استفاده از ارقامی است که با استفاده از تکنیک‌های علمی به‌زراعی اصلاح شده‌اند.
وی ادامه داد: مثلا اگر قرار است توسعه باغات را داشته باشیم، بهتر است به سمت ایجاد و توسعه باغات خشکباری مثل پسته، زیتون و دیگر باغات با نیاز آبی کم برویم.
پاپ‌زن ادامه داد: هم اکنون تا دلتان بخواهد کشت سیب زمینی و پیاز و ذرت و دیگر محصولات آب‌بر را در سطح کشور داریم که دقیقا نقطه مقابل استراتژی مقابله با خشکسالی است، لذا باید الگوی کشت بسیاری از اراضی به ویژه در غرب کشور تغییر کند. البته همه اینها جای بحث دارد و باید متخصصان روی آن کار کرده و کشت های جایگزین معرفی کنند.
وی گفت: علاوه بر روش هایی مثل تغییر شیوه آبیاری مزارع و تغییر الگوی کشت، نکات دیگری هم وجود دارد که کشاورزان با در نظر گرفتن آن نکات می توانند راندمان آب در بخش کشاورزی را بالا ببرند که از جمله آنها می توان به آبیاری در ساعات خنک روز و یا حتی شب ها اشاره کرد که در گذشته هم وجود داشته است. با آبیاری در ساعات خنک روز و یا شب‌ها هم هدر رفت آب در اثر تابش خورشید را نداریم و هم اینکه هدر رفت کمتری ناشی از درجه حرارت داریم.
این استاد دانشگاه سپس با اشاره به جدی بودن خشکسالی و بحران آب، گفت: واقعیت این است که کشورما در منطقه خشک و نیمه خشک دنیا قرار گرفته، لذا باید این موضوع را جدی بگیریم تا بتوانیم بر بحران آب فائق آییم.
وی ادامه داد: در سالی مثل امسال که بارندگی زمستانه و حتی بهاره خوبی نداشتیم، کشاورزی که هیچ، منابع طبیعی هم در خطر نابودی قرار گرفته اند، لذا باید مدیریت مصرف آب را در کشور جدی بگیریم.
