«صحرایی» در برهوت کرمانشاه

عبدالله مرادی – گروه رسانه ای میلکان
«برهوت» در معنای عام به معنای بیابان است و کرمانشاه نیز همین بیابانی است که باالفعل هیچ چیزی ندارد و اما سر شار از منابع و پتانسیل است.کرمانشاه سرزمین فرصت‌های از دست رفته است.
دولت در کمتر از یک سال تصیم به بستن پرونده خدمتی امیری مقدم استاندار کرد و محمدطیب صحرایی را به عنوان استاندار جدید کرمانشاه معرفی کرد. کوتاه سخنی که در ادامه می‌خوانید نگاهی اجمالی به حوزه های مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کرمانشاه است که در حوزه های مختلف قابل واکاوی ، تحقیق ، پژوهش و کار است.
کرمانشاه از لحاظ منابع خدادادی، موقعیت استراتژیک، پتانسیل‌های گردشگری و باستانی و دیگر مزیت‌ها که در این یادداشت کوتاه مجال پرداختن به آنها نیست مانند معدنی بکر و دست نخورده می‌ماند و مردمش مانند چشمه‌های زلال و جوشان به دور از هرگونه تعصبی همواره و در طول تاریخ خود را فدای ایران و پاسداشت از ارزشهای آن کرده‌اند.
وقتی پتانسیل‌ها و مزیت‌های جمعیت و مساحت استان را در یک کفه ترازو و در آمدسرانه، وضعیت اشتغال و معیشت مردم را در کفه دیگر می‌گذاریم، می‌بینیم که هیچ تعادل قابل درکی بین آنها برقرار نیست.
برخی کارشناسان، این وضعیت را به مباحث فرهنگی و اجتماعی گره می‌زنند و برخی آن را زاییده‌ی ۸سال جنگ تحمیلی می دانند و عده‌ای تنگناهای مالی.
خوب است حالا که دکتر محمدطیب صحرایی به عنوان استاندار بومی دیگری برای کرمانشاه انتخاب شده است نه به قصد ناامید کردن او بلکه به عنوان یادآوری وضعیت موجود کرمانشاه به نکاتی اشاره‌هایی داشته باشیم.
نیروی انسانی
کرمانشاه با حدود ۲ میلیون نفر جمعیت طبق مرکز آمار ایران طی چند دهه اخیر همواره جزو استانهایی با بالاترین نرخ بیکاری کشور بوده است. نرخ بالای بیکاری، حضور سرمایه گذاران، کارگران و مدیران و حتی بازاریان غیر بومی نشان از ضعفی بزرگ در حوزه نیروی انسانی در این استان دارد.
شاید نرخ بیکاری در نگاه اول و به زعم خیلی از مردم و حتی مسئولین مشکل اقتصادی باشد اما به جرات می‌گویم این ضعف بیشتر از اقتصاد به فرهنگ و مسائل اجتماعی مربوط می شود.
رفع این معضل نه تنها نیازمند توجه ویژه به مهارت آموزی فنی بلکه به صورت ویژه نیازمند مهارت آموزی اجتماعی و فرهنگی است.
در حوزه مشکلات کار و نیروی انسانی همین بس که طبق اعلام انجمن سازندگان ساختمان استان کرمانشاه بالغ بر ۵۰درصد نیروهای کار این حوزه غیر بومی هستند.
گردشگری
در حوزه گردشگری با وجود پتانسیل‌های باستانی، طبیعی، فرهنگی، مذهبی و مرز متاسفانه توفیق چشمگیری در جذب گردشگر حاصل نشده است. کرمانشاه اگر در کشور و حوزه بین الملل به خوبی معرفی می شد و از داشته هایش خوب بهره می برد الان نباید از لحاظ شاخص های اقتصادی و پس انداز و هزینه های زندگی جزو رتبه های پایین کشور در بین استانهای دیگر می‌بود.
نگاه بخشی و عدم مدیریت متمرکز در حوزه گردشگری در حوزه های مختلف ضربات سنگینی به توسعه این حوزه زده است و با توجه به شتاب دیگر استانهای کشور با پتانسیل های خیلی کمتر از کرمانشاه کار را برای رسیدن به آنها و برندسازی کرمانشاه به عنوان یک هدف گردشگری سخت کرده است.
صنعت و معدن
دو حوزه صنعت و معدن در کرمانشاه نیز جدای از دیگر حوزه‌ها نیست و سال ها است که نتوانسته جهش قابل توجهی داشته باشد. کرمانشاه که در اواخر دهه ۵۰ و قبل از جنگ تحمیلی به عنوان یکی از ۵ لکه صنعتی کشور مطرح بود الان با ۸۵۲ واحد صنعتی در کف جدول صنایع و معادن کشور به نسبت مساحت و جمعیت قرار دارد.
صنایع کرمانشاه جز تعدادی صنایع بزرگ که تعدادشان از انگشت‌های دو دست فرا تر نمی رود مابقی صنایع کوچکی هستند که همواره با چالش های مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند.
عدم توجه دولت به حوزه صنعت در کرمانشاه نه تنها بخش خصوصی را به حرکت در نیاورده است بلکه سرمایه گذاری های کلنگ خورده دولتی و شرکت های شبه دولتی دو دهه اخیر را هم راکد گذاشته است.
معادن کرمانشاه به عنوان سرمایه‌هایی خدا دادی و پتانسیل‌هایی که می‌توانست با استخراج و فرآوری تحولی عظیم در منطقه ایجاد کند بکر مانده است و اگر هم محدود استخراجی از آنها صورت گرفته است به صورت خام فروشی و بدون فرآوری یا صادر شده است و یا به استانهای مرکزی ارسال شده است و مزیت فرآوری را نصیب دیگران کرده است.
وجود ۷۵ درصد از ذخائر قیر طبیعی ایران در کرمانشاه باید این استان را به مرکز پژوهش، فرآوری و صادرات این محصول تبدیل می‌کرد اما هیچ بهره ای از آن نبرده ایم و تنها بخشی از آن استخراج و خام فروشی شده است.
کرمانشاه با وجود داشتن معادنی همچون قیر طبیعی، سنگ تزئینی، منگنز،سنگ آهن شامل مگنتیت و هماتیت معادن رسوبی و سیلیس ، دولومیت و.. طبق آخرین آمار مرکز آمار ایران از وضعیت معادن ایران کرمانشاه چه از لحاظ تعداد معادن درحال بهره‌برداری بخش خصوصی و عمومی و چه از لحاظ اشتغال، تولید، ارزش افزوده و سرمایه گذاری جزو استان‌های پایین جدول قرار گرفته است.
کشاورزی
خیلی وقت ها از کرمانشاه به عنوان قطب کشاورزی کشور یا حداقل به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی و دامداری یاد می‌شود.
چه استدالال و آماری برای این حوزه وجود دارد ما هنوز به آن دست پیدا نکرده ایم اما کرمانشاه چز چند محصول محدود در کشور در باقی حوزه ها حرفی برای گفتن ندارد. کرمانشاه علی رغم آب و هوا و خاک مناسب در اقلیم های مختلف نتوانسته بهره کافی را از این حوزه ببرد.
در صنایع تبدیلی و گلخانه به عنوان پتانسیل های جدید بخش کشاورزی برای خلق ثروت و اشتغال نیز کرمانشاه با وجود مجوزهای متعددی که داده شده است هنوز جایگاهی در کشور ندارد و جزو استانهای کمتر توسعه یافته در این دو حوزه می‌باشد. طبق آمارهایی که در مرکز آمار ایران موجود می باشد ما حتی در حوزه دامداری تولید گوشت قرمز و گوشت مرغ نیز جایگاه مناسبی نداریم و تولیداتمان جوابگوی مصرف داخل استان هم نیست.
مرز
مرز به عنوان یک مزیت بزرگ و استراتژیک نتوانسته محرکی برای صنایع ، گردشگری، تجارت و زیارت کرمانشاه باشد. مرزهای مستعد و متعدد نه تنها نتوانسته یک کاتالیزور برای سرمایه گذاری باشد حتی زیرساختی مناسب برای خدمات رسانی را هم فراهم نکرده است. وجود ۵ مرز رسمی با کشور عراق دسترسی کامل به نقاط مختلف عراق را به عنوان یک بازار بزرگ و حتی یک مسیر ترانزیتی فراهم کرده بود اما کرمانشاه نتوانست از این مزیت به خوبی بهره ببرد. منطقه ویژه اقتصادی قصرشیرین، منطقه ویژه اسلام آباد و منطقه آزاد قصر شیرین تنها نام‌هایی بودند که در سر تیتر نشریات و رسانه‌های استان رونق داشتند و بهره کافی از این مناطق نیز برده نشد.
مرز خسروی به عنوان بهترین و قدیمی ترین مرز عتبات عالیات امسال بعد از سال‌ها انتظار به روی زائران اربعین باز شد که امیدواریم تردد از این مرز تداوم داشته باشد تا شاید آبی زیر پوست مراکز اقامتی و هتل هایی که در منطقه به این امید احداث شدند و برای سالها به رکود و رشکستگی دچار شدند بی افتد.
تفریحی
اگر در حوزه‌های دیگر حداقل هایی در استان و مرکز کرمانشاه برای ارائه بود در این حوزه هیچ حرفی برای گفتن نداریم. سال ها است مردم کرمانشاه از داشتن یک شهربازی، امکانات رفاهی و تفریحی مناسب محروم بوده‌اند. هر بار با حضور شهردار و استانداری در کرمانشاه موضوع پروژه‌هایی همچون شهربازی، تله کابین، پارک آبی و … مطرح می شود اقدامات کمی صورت می گیرد و تنها زخم کلنگ و پرونده های مفتوح سرمایه گذاری برای مردم مانده است.
فضاهای فرهنگی هنری
کرمانشاه در این حوزه نیز تقریبا دستش خالی شده است. پس از گذشت یک دهه از سفر مقام معظم رهبری مصوبه تالار بزرگ شهر، مصلا، کتابخانه مرکزی و … زمین مانده است. کلانشهر و استان کرمانشاه با پیشینه فرهنگی و هنری بالا نمی تواند از عهده میزبانی آبرومند جشنواره های فرهنگی و هنری منطقه ای هم بربیاد چون از زیرساخت های استانداردی در این زمینه برخوردار نیست. موزه دفاع مقدس حداقل خواسته ای است که پس از گذشت بیش از سه دهه از جنگ می توانیم برای استانی متصور باشیم که ۸ سال جنگ تحمیلی از آنجا شروع شد و در آنجا به پایان رسید.اگر بخواهیم از این مزیت ها، پتانسیل ها و فرصت های از دست رفته بنویسیم مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود. اما مزیتی که دارد این است که کرمانشاه کانی است! بکر و دست نخورده باقی مانده است و استاندار کرمانشاه می‌تواند با تشکیل یک تیم قوی و توانمند در هر حوزه ای که ورود کند این استان را رشد و توسعه دهد.