جشن چله تابستان در دیار زردوئی پاوه

عبدالله مرادی – گروه اجتماعی میلکان
جشن چله تابستان(هاوین) امسال نیز همچون چهار سال گذشته توسط فریبرز عزیزی فعال گردشگری روستایی در باغات روستای زردوئی از توابع شهرستان پاوه استان کرمانشاه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار میلکان، این آیین زیبا و پر از شور و نشاط به دور از هیاهو و حضور گردشگران برگزار شد. تنها برگزار کنندگان این مراسم گرد هم آمدند تا این جشن را برپا و این آیین را زنده‌نگاه دارند.نبود زیر ساخت‌های نامناسب باعث شده است که این مراسمات که می تواند گردشگر زیادی به منطقه بیاورد را بدون فراخوان عمومی برگزار کنند.
فریبرز عزیزی فعال گردشگری روستایی بیان داشت: در ادوار گذشته در روستاهای اورامان تابستان مراسم و جشنی برگزار می شد به نام چله تابستان (هاوین) که در بعضی متون تاریخی از آن به عنوان نوروز تابستان یا جشن خراج هم یاد شده است.
وی افزود: مردم اورامان بعد از نوروز ،دو چله معتدل داشتند و بعد از چله دوم چله تاوسان یا همان چله تموز آغاز می‌شد، یعنی از اول تیر شروع و تا ۱۰ مرداد ادامه می یافت و اتمام این چله را جشن می‌گرفتند. جشن چله از ۱۰ مرداد تا ۱۳ مرداد بصورت شناور در تغییر بود( چهار روز گویای چهار فصل سال) و متناسب با خاستگاه و شرایط مردم برگزار می‌شد .
مسبب ثبت ملی این جشن در فهرست میراث ناملموس خاطرنشان ساخت: در این روز مردم همه به دور هم در خارج از روستا در محلی سر سبز که معمولا باغات اورامان بود جمع می شدند و تنقلات و داشته های غذایی خود را در داخل سبد بزرگی می ریختند.
سپس خان یا بزرگ طایفه یا کهنسال‌ترین شخص آن جمع این عایدات را بین حاضرین در جشن ، بر حسب نیازشان تقسیم می نمودسپس به شادی و آواز خوانی و شکر گزاری مشغول می شدند.
وی تصریح کرد: در همین حین مترسکهای مزارع را نیز با دف نوازی به محل جشن منتقل می‌کردند ( دختران مترسکهای با سیمای زن و پسران مترسکهای با سیمای مرد را به همراه داشتند) و بعد از آنکه به محل جشن می‌رسیدند حاضران به دور آن به رقص و پای کوبی و شادی می‌پرداختند. تا وقت نهار این شادی ادامه داشت بعد از نهار نزدیک به ظهر با ریختن آب بر روی یکدیگر این جشن را به هم تبریک می گفتند.
عزیزی گفت: بعد از نهار زنان همراه پسران به لب چشمه می‌رفتند و با شادی و سرور با کوزه از چشمه برای حاضرین در جشن آب می آوردند که بخشی از این آب توسط پیر زن ده با رب انار و شیره توت مخلوط شده و تبدیل به شربتی بسیار خوشمزه برای مردم می‌شد.وی با بیان اینکه در این روزمردم با برداشت محصولات درآمدشان بیشتر شده اظهارداشت: به همین واسطه زیباترین و آراسته ترین لباسهایشان را می پوشیدند و لباسهای کهنه خود را داخل آتشی که غروب در همان محل باغ برپا می‌شد می سوزاندند و بدین ترتیب کهنگی و اندوه و غم را از خود دور کرده و می‌سوزاندند.این آتش در وسط ۱۲ آتش دیگر قرار میگرفت(به معنای ۱۲ ماه سال) که دایره وار به دورهم چیده می‌شدند(به مفهوم چرخه عمر آدم) و سپس به دورش به پای کوبی میپرداختند.این فعال گردشگری افزود: رسم بود در آخر مراسم اگر آن سال پرباران و پر برکت می‌بود برای تکرارش مترسک‌ها را در آب اندازند و اگر کم بارشی می‌بود مترسک را می سوزاندند تا تکرار نگردد.در متون گذشته آمده است ؛ در چنین روزی کشاورزان ، دامداران و باغبانان عایدات خود را جمع آوری کرده و خراج خود را پرداخت نموده و مابقی را برای یکسال ذخیره می کردند‌ . به همین خاطر این روز، روز خراج هم نامیده می شد .
عزیزی خاطر نشان ساخت: این جشن در تاریخ۳۰ دی ماه سال ۹۷ با نام زردوئی و با گستردگی هورامان و کرمانشاه در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت گردید.