• امروز : پنج شنبه - ۹ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Thursday - 28 March - 2024
4
فریبرز لرستانی نویسنده کرمانشاهی حوزه کودک و نوجوان

آموزش و پرورش نقش خود در زمینه ادبیات کودک را ایفا نکرده است

  • کد خبر : 7125
  • 18 تیر 1398 - 11:24
آموزش و پرورش نقش خود در زمینه ادبیات کودک را  ایفا نکرده است

عبداله مرادی – گروه اجتماعی اهمیت «کودک» نه تنها به عنوان موجودی «بیولوژیک» و دارای «حیات» یا عضوی از خانواده، بلکه به عنوان موجودی اجتماعی ، زمینه ساز پیدایش علوم تخصصی و نگاه ویژه به او شده است . در ادبیات نیز به واسطه ویژگی و قابلیت و توانایی هایی که کودک دارد ادبیات کودک متفاوت […]

عبداله مرادی – گروه اجتماعی
اهمیت «کودک» نه تنها به عنوان موجودی «بیولوژیک» و دارای «حیات» یا عضوی از خانواده، بلکه به عنوان موجودی اجتماعی ، زمینه ساز پیدایش علوم تخصصی و نگاه ویژه به او شده است . در ادبیات نیز به واسطه ویژگی و قابلیت و توانایی هایی که کودک دارد ادبیات کودک متفاوت و مستقل از ادبیات بزرگسال شده است.
پیش از پیدایش جامعه مدرن امروزی ، ادبیات شفاهی یعنی لالایی‌ها ، زمزمه‌های مادرانه، ترانه‌ها، متل‌ها، مثل‌ها، اسطوره‌ها و افسانه‌ها، قصه‌های فولکلوریک و تمثیلی بود که برای کودکان لذتبخش بود. این ادبیات شفاهی نه تنها غنابخش ذهن و زبان آنها بوده، بلکه موجب انتقال فرهنگ و تجربه از نسلی به نسل دیگر میشد.
پیدایش صنعت چاپ از یک سو و ایجاد نهادی فراگیر چون مدرسه برای آموزش و پرورش گسترده کودکان و سوادآموزی همگانی، از جمله فرزندان طبقات فرودست و اقشار تهیدست از سوی دیگر شرایط را برای زادن و بالیدن «ادبیات کودک» فراهم کرد.
کارشناسان بر این اعتقادند که تحولات ادبیات کودک در چهار مرحله ی آفرینش و انتقال آثار ادبی به صورت شفاهی، مرحله گردآوری و نوشتن آثار ادبی شفاهی، مرحله آفرینش ادبی با الهام گرفتن از آثار ادبی شفاهی و مرحله آفرینش ادبی ویژه کودکان و نوجوانان»؛ صورت گرفته است. «پیدایش این چهار مرحله در بعضی از سرزمینها و کشورها چند هزار سال و در بعضی دیگر چند صد سال یا کمتر از آن به طول انجامیده است»؛ «اما در این سیر تحول آغاز یک مرحله همواره با پایان مرحله قبل همزمان نبوده است و امروزه معمولاً هر چهار مرحله با هم وجود دارد».
به بهانه روز ملی ادبیات کودک دفتر گروه رسانه‌ای میلکان میزبان فریبرز لرستانی نویسنده تخصصی حوزه کودک از نویسندگان برجسته کشور و مولف بیش از ۸۰ عنوان كتاب درحوزه ادبيات كودك و نوجوان و پریسا محمدی معاونت فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه بود.
فریبرز لرستانی با بیان اینکه سالهاست نگاه به ادبیات کودک تغییر کرده است و دیگر از بالا به ادبیات کودک نگاه نمی کنیم گفت: ادبیات کودک یک ادبیات تربیتی نیست. این نگاه که کودک یک موجود بی‌تربیت و نا آگاه است و باید او را آموزش بدهیم از بین رفته است و شاعر و نویسنده از دریچه ذهن کودک به هستی نگاه می‌کند و سعی می‌کند که دانش ، خلاقیت و یافته‌های خودش را با نگاه کودکانه در آثار ادبی بیاورد.
وی افزود: فرق اساسی این است که کودک را به رسمیت شناخته‌ایم و دغدغه‌های بزرگسالان را وارد ادبیات کودک نمی‌کنیم. از زاویه دید و حسگرهای کودک مسائل را می‌بینیم و حس می‌کنیم. با زبان ادبیات ساده واژه‌های زیبای کودک را عادت می‌دهیم به زیبا بودن، ساده نوشتن و ساده حرف زدن. 1
وی با اشاره به حساسیت ویژه ای که باید درزمینه کتاب کودک داشته باشیم یادآور شد:برخی از ناشران حتی کتابی را که چاپ می کنند یک بار نمی خوانند و دغدغه آنها تنها مسائل اقتصادی است.ما از اقتصاد درحوزه فرهنگ نه تنها بدمان نمی آید بلکه از آن حمایت نیز می کنیم اما ناشران باید درانتخاب کتابهایی که می خواهندچاپ کنند دقت نظر بیشتری داشته باشند.
فریبرز لرستانی درپاسخ به اینکه آیا توانسته ایم ادبیات مستقل کودک را درسیستم های آموزشی رسمی کشور دخیل کنیم گفت:کتاب های درسی درچند سال اخیر تغییرات اساسی کرده است و نسبت به سال های پیش نگاه کارشناسانه تری به حوزه شعر، تصویرگری و موضوع مطالب شده است.نباید این حسن نیت و تلاش را نادیده گرفت اما این یک بخش کار است.اگر سیستم آموزش بهترین کتاب و محتوا را دراختیار معلمان قرار دهد اما آنها ندانند تکلیفشان چیست چه فایده ای می تواند داشته باشد؟
وی با تأکید براینکه آموزش و پرورش هنوز نقش اساسی خود را درزمینه اهمیت کتابخوانی و مبانی ادبیات کودک ایفا نکرده است تصریح کرد:اینکه به مناسبت های مختلف نمایشگاه کتابی برگزار شود و تنها مناسبتی به قضیه نگاه شود اثری نخواهد شدکتابخوانی باید درونی شود.
محمدی نیز درخصوص اهمیت کار درآموزش و پرورش و برگزاری کارگاه های آموزشی برای والدین اظهار داشت:برگزاری نمایشگاه درمدارس به صورت بخشنامه ای و به صورت اجبار درنواحی آموزش و پرورش انجام می شود، ۹۰ درصد نگاه به این حوزه کتاب خواندن بچه ها نیست و تنها وظیفه ای است برای انجام دستورالعمل ها.آموزش و پرورش می تواند درجلسات انجمن اولیاء و مربیان کارگاه های تخصصی انتخاب کتاب خوب رابرای کودکان برگزار کند.
فریبرز لرستانی با بیان اینکه مسائلی همچون روانشناسی کودک درادبیات کودک پذیرفته شده است گفت:با این وجود هنوز بسیاری از ناشران و نویسندگان این موضوع را رعایت نمی‌کنند. افراد و ناشرین، کتابهای بازاری و کارتونی با متون سنگین و تصاویر ضعیف چاپ می کنند یا با سوء استفاده از افسانه ها و ادبیات کلاسیک و داستانهای معروف با ترجمه های بسیار ضعیف به دنبال سودجویی هستند.
وی با تأکید براینکه ما باید آگاهی عمومی والدین و آموزگاران دبستان را بالا ببریم خاطرنشان ساخت:زمانی که والدین و مربیان، نویسندگان، تصویرگران وتصاویر حرفه ای را بشناسند و با آگاهی کتاب را انتخاب کنند بخشی از مشکل حل خواهد شد و کتاب های بازاری از رونق خواهد افتاد.
لرستانی اظهار داشت:متأسفانه خیلی از والدین با تحصیلات آکادمیک بالا کتابخوان نیستند.وقتی که والدین عاشق کتاب نباشند و دراین مورد دغدغه ای نداشته باشند بچه باید از چه کسی الگو بگیرند.ما نیاز به جلساتی داریم که والدین آگاه شوند و دراین رابطه رسانه ها و به ویژه صداو سیما نیز می توانند کمک کار باشند.
پریسا محمدی معاونت فرهنگی و رسانه ای فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه نیز با بیان اینکه مجوز چاپ کتاب جز چند استان ، همگی درتهران صادر می شود گفت:وزارت ارشاد نظارت برحوزه چاپ را با تعیین چهارچوب هایی به افرادی خارج ازسیستم دولتی سپرده است اما اینکه این افراد توانایی، اشرافیت و شناخت کافی درحوزه کودک را دارند یا نه؟ کتاب هایی که منتشر می کنند گواه این قضایا می باشد.کتاب کودک نیازمند نگاه خاص با تخصص دراین زمینه است.می بینیم تمام کتاب هایی که درسطح کتابفروشی ها عرضه می شود مجوزدار هستند اما والدین رغبت نمی کنند آنها را برای کودکانشان خریداری کنند چون علاوه براینکه مفید نیستند بدآموزی نیز دارند.
این نویسنده متخصص حوزه کودک درخصوص نگاه به فولکلور، افسانه ها و فرهنگ های بومی درادبیات کودک گفت:بنده با توجه به اینکه تمام انرژی خود را روی سبک کاریم درداستانک نویسی و کوتاه و ساده نویسی گذاشته ام دراین زمینه کاری انجام نداده ام.اماهمواره تأکید دارم روی افسانه ها و قصه های بومی کار شود.
زمانی که دنیای مجازی و گوشی های هوشمند وجود نداشت مادرها فرصت داشتند که برای کودکان خود قصه و افسانه بگویند .به عبارتی یک ارتباط عاطفی بین مادر و فرزند و پدربزرگ ها و مادربزرگ ها با نوه ها ایجاد می شد.8
وی با اشاره به سخن انیشتین که می گوید:”تا جایی که می توانید برای ارتقاء خلاقیت و کنجکاوی برای بچه ها افسانه تعریف کنید”افزود:افسانه سرشار از مسائل معنوی و خلاقیت هستند و به تخیل کودک کمک می کنند.بسیاری از کارتون های خارجی که ساخته شده است برپایه داستانهایی است که ما بهتر از آنها را داریم، اما آنها وقت گذاشته و سرمایه گذاری کرده اند.
لرستانی با اشاره به اینکه متأسفانه کتاب ها ی شاهنامه، مثنوی، مرزبان نامه و…را که منتشر می کنند دارای ادبیات کودکانه نیست گفت:این هم از همان مسئله کتاب سازی است.این اتفاق برای کتاب های دینی نیز افتاده است.می خواهند بچه ها را با ظواهردینی بدون اینکه درونی شده باشد آشنا بکنند و این آسیب بزرگی به مسئله معنوی کودکان خواهد زد.
وی درپاسخ به اینکه شما دربرخی کتاب های خود به موضوع خداوند و مهربانی با منطق کودکانه نگاه کرده اید بیان داشت:این به تعهد نویسنده برمی گردد که دچار هیاهو و اغواگری های عوامانه نشود.کتاب من درباره ایجاد ارتباط صمیمانه با خداوند بود کاری که اولین باردرکشور انجام شد.عنوان این کتاب که مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش نیز بود شکرگزاری است.دراین کتاب بچه ها به زبان ساده یاد می گیرند که خدا هست.دراینکه به
یک گنجشک می گوید بپر تا گربه تو را نگیرد یا بیسکویتش را با دوستش تقسیم می کند و…دردل همین تجربه های ساده و شیرین با زبانی زیبا، ساده و با منطق کودکانه با خدا آشنا می شود.
این مؤلف بیش از ۸۰ کتاب کودک گفت:کاری که آموزش و پرورش انجام می دهد فقط دستور دادن، حافظه محوری و نصیحت محوری است که این بحث درادبیات کودک کاملا مردود است.ما نمی توانیم به مسئله ای که نهادینه و درونی نشده باشد بگوییم ادبیات کودک است.
معاونت فرهنگی ارشاد کرمانشاه نیز تصریح کرد:اگر دولت تنها درمیان پرسنل و کارمندان خود دغدغه ی کتابخوانی را ایجاد کند انقلابی دراین زمینه رخ می دهد.نظرسنجی از همین کارمندان که پدرو مادرکودکان هستند و برگزاری کارگاه های آموزشی درادارات می تواند بسیار به شناخت ادبیات کودک کمک کند.دراین کارگاه ها می توانند از نویسندگان ادبیات کودک کمک بگیرند.
محمدی افزود:شهرداری ها دربسیاری از شهرها کتاب را درتمام لایه های اجتماعی وارد می کنند اما درادارات ما حتی از هزینه کردن بخش کوچکی از اعتبارات فرهنگی برای خرید کتاب دریغ می کنند.برخی از مدیران قفسه های کتابخانه را تنها برای ژست عکس گرفتن می خواهند.
لرستانی بهترین راهکار برای ترویج کتاب خوانی را تلاش همه جانبه و فراگیر دانست و یادآور شد:دنیای کودک فقط ادبیات نیست بلکه باید با همه جنبه های آن مانند مراحل رشد کودک آشنا شد.چگونه کسی که با مراحل رشد کودک آشنا نیست به خودش اجازه می دهد که صاحب بچه شود.البته باید این قضیه را نیز درنظر داشته باشیم که درسطوح مختلف اقتصادی جامعه پدرو مادرانی هستند که برای کودکانشان اهمیت قائل هستند و برای آنها وقت می گذارند.
وی تأکید کرد:کودکی که با ادبیات آشنا شود یک پل ارتباطی مستحکم برای ورود به دوران بزرگسالی دارد.نوجوان تنهایی هایش را با کتاب پرکرده و هیجانات و تخلیه روانی خود را با کتاب انجام می دهد و به آسیب ها روی نمی آورد.
رفتارهای نگران کننده امروز نتیجه کوتاهی ها و کم کاری هایی است که دردوران کودکی برروی نسل جوان امروزشده است.
محمدی نیز با اعتقاد به اینکه آسیب های اجتماعی از عدم اعتماد به نفس نوجوانان نشأت می گیرد گفت:کودکان و نوجوانان با مطالعه و همزادپنداری با شخصیت های داستانی از اعتماد به نفس بالایی برخوردار می شوند.
گروه رسانه ای میلکان قصد دارد درحوزه فرزند پروری و شناخت دنیای کودک با بهره گیری از اساتید این حوزه به صورت مستمر مطالبی را منتشر نماید.

لینک کوتاه : https://www.milkanonline.ir/?p=7125

برچسب ها

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.