درختان مهاجر پا در کفش درختان پایداربومی ایستاده اند

شهره امیری- میلکان
اهمیت جنگل چنان در جهان شناخته شده است که کشورهای صاحب حرف در توسعه پایدار برای حفظ و گسترش جنگل برنامه‌ریزی می کنند.
اما در استان کرمانشاه برای حفظ جنگل‌ها پیگیری‌های متناسب با اهداف توسعه پایدار صورت نمی گیرد.
کرمانشاه استانی است که روزگاری به داشتن آب و هوای کوهستانی و معتدل شهرت داشت و در ادامه سلسله جبال زاگرس، کوه‌های پیر و جوانی دارد که بر دامنه و کوهپایه هایش درختان منحصر به فردی می روید.
روزگاری سطح جنگل های استان کرمانشاه ۶۰۰ هزارهکتار بود که بیشترین تراکم جنگل در جنوب و جنوب غرب استان قرار داشت.اما بنا به دلایل متعددی همچون ساخت سد،استخراج معدن، گسترش بافت شهری،ایجاد تاسیسات صنایع و کارخانه ها،ایجاد مراکز تفریحی شاهد نابودی فضای سبز مراتع و اطراف شهرها هستیم. در کنار این مسائل معضل‌های مهمتری هم برای نابودی جنگل ها وجود دارد، از جمله: تصرف مراتع و نابودی جنگل ها توسط روستاییان، تبدیل جنگل به زمین و همچنین امرار معاش مردم مجاور جنگل با سوزاندن تنه درختان و تبدیل آنها به زغال عوامل کاهش سطح جنگل های استان هستند.
فائو چنین نظریه ای دارد که چنانچه سطح جنگل های هرکشوری کمتر از۲۵درصد خاک آن کشور باشد از نظر محیط زیست انسانی در وضعیت بحران قرار دارد. ایران در حال حاضر ۵.۶ دهم درصد از مساحتش دارای جنگل است وسطح جنگل های کرمانشاه به مراتب از آمار فائو کمتر است.
سرمایه ملی در گرو حفظ منابع طبیعی
مدیرکل منابع طبیعی و ابخیزداری استان کرمانشاه منابع طبیعی را بزرگترین سرمایه‌های ملی و خدادادی می خواند و می گوید: مردم باید خود را متولی حفظ و نگهداری این سرمایه ها بدانند و در توسعه آن بکوشند بر این اساس منابع طبیعی با همکاری جهاد کشاورزی درصدد برگزاری همایش نمونه‌های کشاورزی و منابع طبیعی و نیز انجام تبلیغات محیطی و بهره برداری بهینه از شبکه پیام رسانی در امر ترویج فرهنگ توسعه فضای سبز می‌باشد. امسال نیز در هفته منابع طبیعی ۴۰ هزار اصله نهال با همکاری ادارات و ارگان های مختلف استان غرس گردید.
پوشش جنگلی در دام لورانتوس
ان شااله کولانی با اشاره به پوشش جنگلی استان می افزاید: در سطح استان کرمانشاه شهرستانهای جنگلی شامل گیلانغرب، دالاهو، سرپلذهاب، ثلاث باباجانی، جوانرود روانسر بیشترین میزان جنگلها را به خود اختصاص داده‌اند که مساحت جنگل های استان ۵۷۰ هزار هکتار است و در حال حاضر یک دهم این مساحت گرفتار آلودگی با گیاه نیمه انگلی لورانتوس هستند.
وی اقدامات لازم برای نابودی این گیاه نیمه انگلی را چنین بیان می کند: درصدد انجام پایش کامل منطقه، قطع گیاه نیمه انگلی لورانتوس و تغییر الگوی مصرف سوخت مردم با توزیع آبگرمکنهای خورشیدی جهت پیشگیری از قطع درختان در نقاط روستایی هستیم. درسال جاری ۱۵۵ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در روستاهای نقاط جنگلی استان توزیع شد تا روستاییان از درختان به عنوان هیزم و سوخت استفاده نکنند.
کولانی با توجه به سیاستهای منابع طبیعی در مورد عدم استفاده از سموم در عرصه‌های طبیعی می گوید: تنها راه مبارزه با این آفتها انجام عملیات کنترل مکانیکی از طریق قطع شاخه‌های درختان بلوط آلوده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه با اشاره به انجام عملیات کنترل مکانیکی در سطح ۲۱ هزار هکتارجنگل های استان بیان می کند : این عرصه‌های کنترل شده در سنوات بعد نیازمند بازنگری است زیرا این بیماری از طریق بذر گسترش پیدا میکند و پس از سه سال بذرهای گیاه جوانه میزند.
کولانی همچنین در مورد اعتبارات لازم برای طرح های منابع طبیعی و آبخیزداری می گوید:با توجه به نگاه ویژه مقام معظم رهبری به موضوع آبخیزداری مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی در سال جاری به سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور اختصاص یافت و پیرو آن مبلغ ۲۰ میلیارد تومان به کرمانشاه تخصیص یافت و جان تازه‌ای در کالبد منابع طبیعی و زاگرس نشینان این خطه دمیده شد.
مقوله های محیط زیست و اجتماعی جنگل کاری
یک کارشناس منابع طبیعی ، درباره اهمیت توسعه فضای سبز شهری و بوستان گسترده سراب قنبر برای شهر کرمانشاه می گوید: به این مسئله می شود از دیدگاه های مختلف اجتماعی، محیط زیستی و عمومی نگاه کرد. چرا که توسعه فضای سبز و جنگل کاری امروزه در جهان از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
فرشاد محمدی مقوله اجتماعی این مسئله را در بعد روانشناسی اجتماعی بسیار مهم عنوان می کند و می افزاید: هر چیز سبز که می بینیم تاثیر مثبت بر روح و روان بشر می گذارد. کاهش استرس و بار منفی و تخلیه تنش های روحی از مزایای گردش و دیدن محیطی سرسبز است.
محمدی، به نابودی سیستم جنگلی استان و رشد درختان غیر بومی اشاره می کند و معتقد است: درختان برگ سوزنی همچون کاج، اقاقیا و سرو مختص اقلیم کرمانشاه نیست این نوع درختان به دلیل مهاجرت ها و رفت و آمدهای قشر تحصیل کرده کم کم وارد کشور و استان کرمانشاه شده اند که حتی برای خاک نیز زیان آور هستند.
جذب آلودگی هوا
با درختان پهن برگ
این کارشناس منابع طبیعی به کاشت درختان پهن برگ تاکید می کند و در ادامه می گوید: این نوع درختان پهن برگ در جذب آلایندهای هوا و نیز جذب ابرهای باران زا می توانند موثر باشد و با توجه به ورود پدیده گرد و غبار به شهر کرمانشاه و همچنین افزایش آلایندهای گازهای کربن در هوا در انتخاب درخت مناسب که با استان سازگاری داشته باشد طرح هایی ارائه داده‌ام.
جنگل کاری به کمک
نیروهای بومی
یک فعال محیط زیست، طرح جنگل کاری را از دو جهت اشتغالزایی و جلوگیری از خروج بودجه از استان موثر می داند و در این خصوص توضیح می دهد: سالانه ۲۰۰ هزار اصله نهال وارد استان می شود و اگر به طور متوسط نرخ هر نهال را ۱۰ تا ۴۰ هزار تومان محاسبه کنیم مقدار قابل توجهی بودجه از استان خارج خواهد شد.
فاطمه کرمی، بکار گیری نیروهای بومی را یکی از موارد جلوگیری خروج بودجه و ایجاد اشتغال حتی به صورت پایدار و ناپایدار ذکر می کند و ادامه می دهد: اگر جوانان را تشویق کنیم که بذر و دانه های گیاهان و درختان بومی را جمع آوری کنند؛ و رشد و پرورش دهند سالانه از خروج بودجه قابل توجه ای برای استان های زاگرس نشین جلوگیری خواهد شد.
وی، سه مزیت عمده جلوگیری از خروج بودجه از استان، استغالزایی و کاشت نهال بومی و سازگار را، از خصوصیات بارز این طرح می داند و اضافه می کند: استان ما دارای انواع مختلف درختان منحصر به فرد و بومی است که بسیار مناسب این آب و خاک می باشند.
نفوذ آب باران از طریق ریشه به زمین
این فعال محیط زیست از نگاهی دیگر اهمیت افزایش جنگل کاری و ایجاد فضای سبز را چنین عنوان می کند: کاهش آلاینده های خاک،آب و هوا مزیت جنگل است از طرفی به دلیل ریشه دوانی درخت در دل زمین که برخی کارشناسان تا ۱۲ متر و برخی بین ۳تا ۴ متر عمق ریشه دوانی را عنوان می کنند مزایای بسیاری همچون جلوگیری از فرسایش خاک و نفوذ آب به زمین را در پی خواهد داشت.
کرمی، با توجه به احتمال جذب ابر توسط گیاهان پهن برگ و نیز اجازه نفوذ آب از طریق ریشه به دل خاک می گوید: تمام این عوامل دست به دست هم می دهند تا اینکه ما در زمین آب انبارهایی طبیعی را توسط ذخیره کردن به روش طبیعی خود درختان داشته باشیم و درختان در طول تابستان از این آب انبارها و سفره های زیر زمینی تغذیه کنند.
وی، مزیت بسیار مهم دیگر کاشت درخت در تپه های سراب قنبر و یا هر منطقه دیگر را جلوگیری را هدر رفت روان آبها بیان می کند و می گوید: کاهش خطرات سیل و جلوگیری از هدر رفت آب و جاری نشدن روان آبها درسطح شهر و همچنین ایجاد ذخیره‌گاه‌های طبیعی توسط ریشه های درخت می تواند علاوه بر در نظر گرفتن احتمال کاهش خطرات سیل، از کاهش سفره‌های آب‌های زیر زمینی هم جلوگیری کنیم.