• امروز : جمعه - ۱۰ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Friday - 29 March - 2024
3

گردشگري مذهبي و استراتژيهاي توسعه آن در کرمانشاه

  • کد خبر : 327
  • 13 آبان 1395 - 5:36

ساجده واعظ زاده* – اختصاصي ميلکان- گردشگري به عنوان يکي از سه صنعت برتر جهان به علت سودآوري بالا و در بر نداشتن آلودگي هاي زيست محيطي بسيار مورد توجه کشورهاست. امروزه صنعت گردشگري يکي از با ارزش ترين راههاي بدست آوردن در آمد با کمترين هزينه و آلودگي نسبت به ديگر بخش هاي در […]

ساجده واعظ زاده* – اختصاصي ميلکان- گردشگري به عنوان يکي از سه صنعت برتر جهان به علت سودآوري بالا و در بر نداشتن آلودگي هاي زيست محيطي بسيار مورد توجه کشورهاست. امروزه صنعت گردشگري يکي از با ارزش ترين راههاي بدست آوردن در آمد با کمترين هزينه و آلودگي نسبت به ديگر بخش هاي در آمد ملي مي_باشد[۱]. رونق دادن به اين بخش از چند ديدگاه باارزش است. نخست به اين دليل که سر چشمه اي با ارزش براي بالا بردن درآمد ملي است. دوم، کشورها از اين راه مي توانند فرهنگ خود را به جهانيان بشناسانند و سوم، با ساماندهي برنامه ريزي ها در صنعت گردشگري خود به خود از درصد بيکاري کاسته مي شود [۲]. به اين دليل، در صورتي که گردشگري رونق يابد، در استان کرمانشاه به ويژه شهر کرمانشاه که با درصد فراواني از نيروي بيکار رو به روست مي توان با سروسامان دادن به اين بخش و برنامه ريزي هايي که منجر به رونق اين صنعت شود شمار زيادي از نيروي بيکار اين شهر را در اين بخش پذيرفت. گفته مي شود که در برابر ورود هر گردشگر خارجي به کشور۱۰ فرصت شغلي پديد مي آيد. اما اين صنعت با ارزش در ايران بطور کلي مغفول واقع شده و ايران علي رغم دارا بودن رتبه دهم از نظر توانهاي جذب توريسم بين المللي در جهان رتبه هفتاد و پنجم را در جذب توريست دارد. استان کرمانشاه در سطح ملي داراي چنين وضعيتي است. اين استان علي رغم دارا بودن ظرفيتهاي فراوان، از نظر توجه به صنعت گردشگري مورد بي مهري واقع شده است. در حالي که کرمانشاه پس از فارس از نظر توان هاي گردشگري در جايگاه دوم کشور قرار دارد، اما در جذب گردشگر و جهانگرد در رتبه نهم پس از استانهاي خراسان رضوي، تهران، گيلان، قم، مازندران، گلستان، فارس و اصفهان قرار دارد. در نيمه نخست سال ۱۳۹۱، استان‌هايي که بيشترين گردشگر خارجي را داشته‌اند به ترتيب خراسان رضوي، ايلام، آذربايجان غربي، اردبيل، آذربايجان شرقي، تهران، خوزستان، گيلان، سيستان و بلوچستان و کردستان اعلام شدند [۳]. ملاحظه مي گردد که استان کرمانشاه در اين فهرست جايي ندارد. اين در حالي است که کرمانشاه با برخورداري از آثار تاريخي قبل از اسلام چون سنگ نبشته بيستون (بزرگترين نبشته جهان)، طاق بستان، طاق گرا، معبد آناهيتا (کنگاور)، تنديس هرکول، فرهادتراش تپه و شکارگاه و آثار تاريخي بعد از اسلام مثل کاروانسراي عباسي، تکيه معاون الملک، تکيه بيگلربيگي، مسجد شافعي، مسجد عمادالدوله، مسجد و حمام حاج شهبازخان، بزرگترين بازار سنتي خاورميانه، معماري، آينه کاري، کاشي کاري، قابليت تبديل شدن به يکي از قطب هاي گردشگري فرهنگي، تاريخي و طبيعي ايران را داراست. استان کرمانشاه دربردارنده برخي از جذاب ترين و مشهورترين مکانهاي تاريخي در ايران و جهان است. علاوه بر آن کرمانشاه داراي آب و هوايي دلپذير در بيشتر ايام سال بوده و مناظر کوهستاني خيره کننده و آب فراوان دارد. اما چيزي که ارزش اين استان را چند برابر مي سازد موقعيت استراتژيک آن و قرار گرفتن در مرز عراق است.
بر اساس تحقيقات انجام شده هم اکنون زيارت، هدف اول سفر بسياري از مردم کشورهاي مسلمان و عربي است. بنابراين گردشگري مذهبي جايگاه مهمي در کشورهاي اسلامي دارد. در اين ميان ايران جايگاه چهارم را در گردشگري مذهبي در ميان کشورهاي اسلامي دارد. وجود بارگاه امام هشتم شيعيان و برخورداري از امنيت دو عاملي است که باعث جذب جهانگردان مسلمان به اين کشور مي گردد. کرمانشاه علاوه بر اين که خود داراي جاذبه هاي گردشگري مذهبي فراواني است اما با توجه به قرار گرفتن در مسير زميني کاروانهاي زيارتي از موقعيت استراتژيکي در زمينه صنعت گردشگري برخوردار است. اماکن مذهبي-تاريخي کرمانشاه با معماري خاص خود جاذبه هاي مذهبي را با جاذبه هاي هنري درهم آميخته اند. نقاط قوت محيط دروني کرمانشاه در زمينه گردشگري مذهبي عبارتند از: مسير عتبات عاليات، وجود اماکن، بقاع و محلهاي زيارتي-مذهبي متعدد در استان و تنوع فِرق و مذاهب در استان. در کنار اين نقاط قوت، نقطه ضعفهاي محيط دروني کرمانشاه در زمينه گردشگري مذهبي عبارتند از: عدم وجود زيرساختها در حوزه گردشگري مذهبي، عدم معرفي مناسب مکانهاي گردشگري مذهبي و اطلاع رساني به گردشگران، عدم سرمايه گذاري بخش خصوصي در حوزه توريسم مذهبي و عدم وجود متولي مشخص براي گردشگري مذهبي و برنامه ريزي مشخص در اين حوزه. در محيط بيروني، فرصتهاي گردشگري مذهبي استان عبارتند از: امکان برگزاري مراسم مذهبي اقوام و فِرق مذاهب مختلف (گره بان، احمد بن اسحاق، سلطان اسحاق، ويس قرني، حجيج و…)، امکان استفاده از فارغ التحصيلان رشته هاي دانشگاهي در جهت توسعه توريسم مذهبي و امکان استفاده از تسهيلات دولتي در توسعه زيرساختها در توريسم مذهبي. با اين حال، محيط بيروني استان تهديدهايي را نيز در زمينه توسعه اين صنعت به همراه دارد شامل فعاليت روزافزون ساير استانهاي هم جوار در حوزه گردشگري مذهبي و بهره برداري از آن و همچنين سياسي شدن مسائل مذهبي و عدم حمايت از مراکز مذهبي اقليت ها.
استراتژي هاي اولويت دار توسعه گردشگري مذهبي در استان عبارتند از : “توسعه توريسم مذهبي با استفاده از پتانسيلهاي تنوع مذهبي اقوام مختلف”، “توسعه و سازماندهي زيرساختهاي توريسم مذهبي جهت جذب توريسم و بازديد از قابليت هاي مذهبي استان” و “ايجاد مشوقهايي جهت جذب و جلب سرمايه گذاران در حوزه توريسم مذهبي”. همچنين استراتژي “توسعه توريسم مذهبي با استفاده از پتانسيلهاي تنوع مذهبي اقوام مختلف” از تلفيق عوامل دروني از جمله “تنوع مذاهب در استان” و عوامل بيروني از جمله “امکان برگزاري مراسم مذهبي اقوام و مذاهب مختلف” و “سياسي شدن مسائل مذهبي و عدم حمايت از مراکز مذهبي اقليت ها” مي باشند. از استان کرمانشاه با دارا بودن تنوع مذهبي و فرهنگي فراوان و به سبب جاي دادن اقوام مختلف در محدود? جغرافيايي خود بعنوان هندوستان ايران ياد مي شود. اين تنوع در صورتي که با برنامه ريزي صحيح و هوشمندانه همراه گردد، مي تواند پتانسيل بالائي را در جهت جذب گردشگران در حوزه هاي مختلف خصوصاً در حوزه جذب گردشگران مذهبي داشته باشد. تنوع مذهبي موجود، تنوع فرهنگي ويژه اي را سبب شده است که تجمع آنها در يک محدود? جغرافيائي ـ حتّي در سطح بين المللي ـ کم نظير است. لذا توجه ويژه به اين پتانسيل در برنامه ريزي توسعه توريسم بسيار ضروري است.
وجود امکانات رفاهي و جانبي به عنوان يک ضرورت و شرط لازم ولي ناکافي در توسعه گردشگري مطرح است. استان کرمانشاه با دارا بودن پتانسيل هاي فراوان در حوزه گردشگري مذهبي مانند بقعه هاي متبرکه و ساير موقعيت هاي فرهنگي، متأسفانه در بخش امکانات رفاهي و جانبي در کنار اين جاذبه ها بسيار ضعيف بوده و برخي موارد حتي در ارائه ي امکانات ابتدائي نيز با مشکل روبروست. اگرچه در سالهاي اخير اين ضعف تا حدودي جبران شده است امّا به منظور توسعه بيشتر گردشگري مذهبي، نياز به سرمايه گذاري جدّي و در خور اين جاذبه هاست.
عدم تخصيص مناسب اعتبار لازم جهت توسعه گردشگري مذهبي و نيز اولويت دار بودن بخش خصوصي به جهت عملکردي براي توسعه اين حوزه و همچنين رويکرد مذهبي و فرهنگي مردم، ورود بخش خصوصي جهت توسعه ي اين بخش را معني دار و حتي ضروري مي سازد. از جمله تبعات مثبت واگذاري مديريت اين حوزه به بخش خصوصي حفظ و صيانت اين جاذبه ها توسط خود مردم و در نتيجه حفظ و پايداري اين جاذبه ها در بلندمدت خواهد بود. با توجه به مجموع آنچه آمد، پيشنهاد اين نوشتار بکارگيري راهبردهاي رقابتي و تمرکز بر شناخت نقاط آسيب پذير در توسعه گردشگري حوزه هاي شهري، روستايي و مذهبي است.

*(دانشجوي دکترا و عضو گروه جامعه شناسي سازمان جهاد دانشگاهي استان کرمانشاه)
فهرست منابع
[۱] Leiper, N., Tourism systems: An interdisciplinary perspective, Palmerston North, New Zealand. 1990
[۲] Ninga, Ch., Hoon, O. D., Sustainable development strategy of tourism resources offered by regional advantage: Exploring the feasibility of developin an ‘exotic culture’ resource for Weihai City of China, Procedia Engineering, Vol. 21, 2011, pp. 543-552.
[۳] تقي زاده، زهرا، توانهاي پذيرش توريسم (شهرستان کرمانشاه)، پايان نامه کارشناسي ارشد جغرافيا و برنامه ريزي توريسم، دانشگاه سيستان و بلوچستان، ۱۳۹۱٫

لینک کوتاه : https://www.milkanonline.ir/?p=327

برچسب ها

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.