عبدالله مرادی – گروه شهر
بافت فرسوده، بافت تاريخي و محله‌های حاشیه نشین چند مقوله جدا از هم‌اند که متاسفانه برای همه آنها نسخه واحد پیچیده می‌شود، به همین خاطر است که نوسازی این بافت و ارتقا اجتماعی آنها طی دو دهه علی‌رغم مورد توجه بودن و گنجانده شدن در برنامه های مختلف توسعه عملا نتوانسته توفیق چشمگیری داشته باشد.
بافت تاریخی و بافت فرسوده دو مقوله متفاوت است که هر يک تعريف ويژه و خاص خود را دارد. سياست هاي مديريتي نيز در اين دو بافت باید تفاوتهاي زيادي داشته باشد.
متاسفانه در طول این سالها بافت تاريخي فرسوده شده و به حاشیه رفته است . بايد مديريت بافت تاريخي ما به صورتي باشد که اين بافت هاي با ارزش حفظ شود.اگر امروز پديده اي به نام بافتهاي تاريخي فرسوده داريم اين بيانگر ضعف مديريت حفظ و پايداري بافتهاي تاريخي است.
بافتهاي تاريخي را به بافت ناکارآمد تبديل کر‌ده‌ايم
استاندار کرمانشاه با انتقاد از وعده‌هايي که به ساکنين بافتهاي فرسوده و محلات حاشيه نشين داده ميشود و عمل نمي شود خاطر نشان کرد: متاسفانه بعد از انقلاب نه تنها نتوانستيم از هويت فرهنگي بافتهاي تاريخي که متعلق به نياکان و گذشتگان ما است بهره ببريم بلکه آنرا به بافت فرسوده و ناکارآمد تبديل کرده ايم و هر روز شاهد از بين رفتن آن هستيم.
به گزارش خبرنگار پايگاه ميلکان آنلاين، هوشنگ بازودند در جلسه ستاد بازآفريني شهري استان کرمانشاه که با حضور معاون وزير راه و شهرسازي در سالن تدبير استانداري برگزار شد با اشاره به عواملي همچون جنگ و خشکسالي در به وجود آمدن سکونتگاههاي غير رسمي و حاشيه نشيني اظهار داشت: مردم مقصر اصلي اين جريان نيستند چراکه بر اثر حوادثي زندگيشان را رها مي کنند و به گوشه اي از شهرهاي بزرگتر کوچ مي کنند.
وي با تاکيد بر اينکه حکومت ها بايد مشکل اين مردم را حل کنند تصريح کرد: وقتي مديريت شهري براي مردم در شهر برنامه ريزي نمي کنند مردم خودشان برنامه ريزي مي کنند. معطل کميسيون ماده ۵ و شهردار و فرماندارو معاون عمراني استاندار و استاندار نمي مانند زندگي را مي چرخانند هر چند از اين زندگي هم راضي نيستند.
استاندار کرمانشاه بافتهاي فرسوده را چالشي جدي براي مديریت شهري برشمرد و گفت: در کشور ما متاسفانه مديريت شهري و حتي حکومت ها نيز به آنها توجهي نداشته اند.
بازوند زندگي در اين مناطق را يک زندگي کمي برشمرد و گفت: منازلي که در مناطق حاشيه‌اي ساخته مي شود يک مسکن کيفي نيست که در اين مسکن زندگي بکنند و لذت ببرند، تنها اسکاني کمي است تا به عنوان يک خوابگاه از آن استفاده کنند.
استاندار کرمانشاه با انتقاد از قوانين سختگيرانه کميسيون ماده ۵ بيان داشت: قوانين سختگيرانه‌اي را در وضعيت شهر ايجاد مي کنيم به شکلهاي مختلف پرونده‌هاي ساخت و سازها به ماده ۱۰۰ مي رود. ۸۰ درصد پرونده‌هاي يک شهر به ماده صد مي رود. دست به دست هم داده‌ايم که کار بي قانوني را ترويج بدهيم و شهرندان احساس کنند که هزينه کار بي قانوني کمتر از کار قانوني است.
وي با اشاره به پروژه هاي مسکن مهر در دولتهاي گذشته گفت: ۱۰۰ هزار ميليارد تومان پول هزينه مسکن مهر شد ولي اين هزينه مشکلي از بافتهاي فرسوده و سکونتگاههاي غير رسمي حل نکرد، بلکه به نوعي سکونتگاههاي غير رسمي پيشرفته‌تري شکل داد که براي تامين زيرساختهاي آن نيازمند اعتبارات سنگين هستيم.
بازوند در ادامه سخنان خود به حساسيت ويژه رييس جمهور در خصوص نوسازي بافت فرسوده و ناوگان حمل و نقل اشاره کرد و افزود:اين بار دولت قرار است خودش در اين حوزه حضور مستقيم پيدا کند. در طرح باز آفريني شهري يک نسخه واحد براي تمام شهرها جوابگو نيست . دستور العملها بايد با توجه به آداب و رسوم و مباحث اجتماعي شهرهاي مختلف تهيه شود .
وي با اشاره به اينکه در جنگ فرصت توسعه از کرمانشاه گرفته شده است گفت: اين يک اتفاق ملي بوده است و براي اين استان بايد امتيازهاي ويژه اي درنظر گرفته شود. درصد قابل توجهي از جمعيت شهرکرمانشاه در اين بافتهاي فرسوده و سکونتگاه غير رسمي زندگي مي کنند همين امر هزينه شهروندي اينها براي شهرداري بالا برده است . نبايد بگذاريم اين چلش‌ها براي مديريت شهري تبديل به تهديدهاي جدي بشوند که جبران هزينه آن سخت خواهد شد .
استاندار کرمانشاه خاطرنشان کرد: در اين محله‌ها مدرسه ، خانه بهداشت ، پارک درست مي کنيم ولي اينها روي زندگي مردم نتوانسته تاثير گذار باشد . مردم دنبال خروج از اين محله ها هستند و اين نشان مي دهد که مشکل اصلي مردم خانه‌ها و زندگي لذت بخش است که نتوانسته‌ايم برايشان فراهم کنيم و اين نيازمند مشوقهاي سرمايه گذاري با پشتوانه است .
وي در پايان به معاون وزير و مديرعامل شرکت بازآفريني شهري پيشنهاد داد؛ در جبران فرصتهاي از دست رفته کرمانشاه اين شرکت در بافتهاي فرسوده سرمايه گذاري انجام بدهد و حدود ۷۰۰ واحد را به عنوان الگو شروع کند تا شرايط تغيير پيدا کند.
۴۰۰هزار نفر در بافتهاي ناکارآمد شهر کرمانشاه زندگي مي‌کنند
مديرکل راه و شهرسازي استان کرمانشاه،با بيان اينکه کرمانشاه داراي بيشترين محلات اسکان غير رسمي و حاشيه اي در سطح کشور است بيان داشت: ۳۵ درصد کل شهروندان استان کرمانشاه در اين محلات زندگي و دروضعيت بد مسکني به سر مي برند.
مسعود شريفي نيز در جلسه ستاد بازآفريني شهري کرمانشاه، خاطرنشان ساخت: بالغ بر ۱۰۰ هزار واحد مسکوني در بافتهاي ناکار آمد کرمانشاه نياز به نوسازي ،مرمت و مقاوم سازي دارند .
وي اظهارداشت: از مجموع ۳۲ شهر استان ۷ شهر پر جمعيت کرمانشاه، اسلام آبادغرب، جوانرود، کنگاور، صحنه، سنقر و هرسين مورد مطاالعه قرار گرفته است که مجموعا ۲هزارو ۲۸۰ هکتار بافت فرسوده و ناکار آمد شهري در استان شناسايي و مصوب شده است. اين بافتها شامل ۴۹۵ هکتار بافت ارزشمند تاريخي، ۹۱۵ هکتار بافت فرسوده مياني و ۸۷۰ هکتار مناطق حاشيه اي و اسکان غير رسمي مي شود .
مديرکل راه و شهرسازي استان کرمانشاه با اشاره به اينکه بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر از جمعيت شهر کرمانشاه در بافتهاي ناکارآمد زندگي مي کنند افزود: بر اساس مطالعات سال ۹۰ در شهر کرمانشاه يک هزار و ۲۲۸ هکتار بافت نا کار آمد شهري از گونه‌هاي مختلف شناسايي شد که با الحاق ۵ محله حاشيه نشين با جمعيت ۵۰ هزار نفر به شهر کرمانشاه مساحت بافت ناکار آمد کرمانشاه بهيک هزار و۳۷۴هکتار افزايش پيدا کرده است. اين بافتها مشتمل بر ۳۶۳ هکتار بافت تاريخي ، ۴۲۱هکتار بافت نا کارآمد مياني و ۵۹۰هکتار بافت حاشيه‌اي و اسکان غير رسمي است. در ۲ شهر جوانرود و صحنه نيز بيش از نصف مساحت شهر بافت نا کارآمد است .
وي تصريح کرد: دراستان کرمانشاه از سال ۷۳ همزمان با برنامه دوم توسعه در حوزه بافت فرسوده با عنوان بافت مسئله دار شهري در محله فيض آباد کار آغاز شده است . در اين محله به عنوان پايلوت ۲۲۰پلاک تملک و ۲ معبر شمالي جنوبي و شمالي غربي در اين محله بازگشايي و پروژه‌هاي متعدد کالبدي و روبنايي در آن اجرا شد.
در حوزه سکونگاه‌هاي غير رسمي نيز اجراي طرح ارتقاء شهرنگر بافت ها و محله‌هاي داراي اسکان نامتعارف در ۴ محله جعفرآباد، شاطرآباد، دولت آباد و کولي آباد در سال ۸۲ با مشارکت بانک جهاني آغاز و در سال ۹۰ توسط شرکت مادر تخصيص عمران بهسازي تکميل شد.
بازسازي بافت ناکارآمد نيازمند۱۲۳ هزار ميليارد تومان اعتبار است
معاون وزير راه و شهر سازي نيز در ستاد بازآفريني شهري استان کرمانشاه بيان داشت: بازسازي محلات داراي بافت ناکارآمد در سراسر کشور نيازمند بيش از۱۲۳ هزار ميليارد تومان اعتبار است که مشارکت بخش خصوصي در تامين اين مهم نقش بسزايي بازي خواهد کرد.
هوشنگ عشايري با اشاره به تاکيد مقام معظم رهبري بر پنج مسئله جدي در ديدار با روساي قوا در سال گذشته، گفت: يکي از اين مسائل رسيدگي به بحث بافتهاي ناکارآمد شهري است.
عشايري خاطر نشان کرد: بر همين اساس برنامه ملي “بازآفريني شهري” تدوين شد که در راستاي آن قرار شد جهت تکميل هرچه بهتر برنامه سفرهايي را به استانهاي مختلف کشور داشته باشيم که تا ۲۵ مهرماه امسال سفر به همه استان ها و بررسي وضعيت بافت فرسوده آنها و تشريح برنامه انجام خواهد شد.
معاون وزير راه و شهرسازي افزود: قطعا ورود به بازآفريني شهري محلات مختلف در نقاط مختلف کشور با توجه به نوع فرهنگ وحتي اقليم خاص مناطق کار سختي خواهد بود و سعي و نگاه ما اين است که بيش از توجه به مسئله کالبدي، ساختارهاي اجتماعي اين محلات را مدنظر قرار دهيم.
مديرعامل شرکت بازآفريني شهري ايران با اشاره به اسکان ۱۰ ميليون نفر از جمعيت کشور در اين ۱۳۳۴ محله داراي بافت ناکارآمد شهري، گفت: قرار بر اين شد منابع لازم براي بازآفريني شهري اين تعداد محله از سه محل منابع دولت، شهرداري ها و بخش خصوصي تامين شود.
وي با بيان اينکه در ساير برنامه‌هاي بازآفريني از بالا به پايين تصميم گيري مي شد، گفت: تفاوت اين برنامه اين است که برنامه‌ها از پايين به بالا تدوين شده و با مشارکت خود مردم انجام مي شود.
معاون وزير راه و شهرسازي تصريح کرد: برنامه‌هاي اين نهاد در ستاد بازآفريني هر شهرستان مطرح شده و از درون آن «برنامه جامع اقدام مشترک بازآفريني شهري» شکل مي گيرد.
وي افزود: هر استاني اين برنامه که خلاصه آن شايد بشود «برجام بازآفريني شهري» را زودتر تدوين کند، کار در آن استان زودتر شروع مي شود و از استان کرمانشاه هم مي خواهيم سريعتر اين برنامه را در شهرستانهاي خود تدوين کند تا بتوانيم ما هم به سرعت نقش و سهم خود را در اين برنامه ايفا کنيم.
عشايري به مزيت بارز اين برنامه اشاره کرد و افزود: بزرگترين ظرفيت اين برنامه اين است که اگر دولت يک ريال در محلات داراي بافت ناکارآمد هزينه کند، به اندازه چهار ريال از منابع غيردولتي پول به محلات وارد مي شود و به خاطر همين ويژگي است که رييس جمهور سريع با آن موافقت کرد.
اين مسئول «توسعه گري» را رکن ديگر اين برنامه عنوان کرد و افزود: اين رکن، سرمايه گذار کار است و تفاوت آن با انبوه ساز در اين است که ريسک سرمايه گذاري را مي پذيرد.
عشايري تصريح کرد: با انجام اين اقدامات، هزينه ساخت و ساز در بافتهاي ناکارآمد شهري نسبت به ساير نقاط شهر، ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش مييابد که مي توانيم اين مسئله را اثبات کنيم.
وي تصريح کرد: هزينه هاي نظام مهندسي هم در اين مناطق با تخفيف خواهد بود و از تمام مشوقهاي مناطق محروم شامل تخيف بيمه کارگري و تخفيف مالياتي برخوردار ميشوند.
عشايري خاطرنشان کرد: در راستاي شتابدهي به اجراي اين برنامه، طرح “اميد” پيش از شروع برنامه در شهرها اجرا مي شود، به اين معني که تمام اراضي دولتي در اين بافتها در اختيار توسعه گران قرار ميگيرد و در اين زمينه سازمان ملي زمين و مسکن ورود جدي و خوبي داشته است.
وي افزود: در کرمانشاه هم طبق توافق صورت گرفته ميان ما و سازمان ملي زمين و مسکن قرار شده ورود جدي داشته باشيم و زمين لازم براي ساخت ۵۰۰ تا ۶۰۰ واحد را فراهم ميکنيم.
معاون وزير راه و شهر سازي در پايان تصريح کرد: امسال ۲۰ ميليارد تومان به عنوان بودجه ملي در اختيار استان کرمانشاه قرار مي گيرد، البته دادن اين امکانات به شرط تهيه برنامه اقدام مشترک در استان است که در آن نقش و سهم همه دستگاهها مشخص شده باشد.گفتني است،در اين سفر، هوشنگ عشايري از محلات هدف شهر از جمله،کولي آباد،فيض آباد،بازار قديمي،مسجد عمادالدوله،بافت بانک شاهي و غيره… بازديد و از نزديک با ساکنين اين مناطق گفت و گو کرد.
